Κρανιοεγκεφαλική κάκωση – Αντιμετώπιση

Κρανιοεγκεφαλική κάκωση ονομάζεται ο τραυματισμός του εγκεφάλου και του κρανίου. Ο εγκέφαλος είναι ένα πάρα πολύ ευαίσθητο όργανο που προστατεύεται από το κρανίο. Επίσης ο εγκέφαλος περιβάλλεται από κάποιες μεμβράνες (μήνιγγες) που επίσης τον προστατεύουν και τον στηρίζουν. Σε περιπτώσεις όμως ισχυρής κάκωσης, μπορεί ο εγκέφαλος ή/και το κρανίο να υποστούν πλήγματα. Πολύ σημαντικό παράγοντα στην αξιολόγηση της κάκωσης παίζει η κλινική εικόνα και τα συμπτώματα του ασθενούς.

Ανάλογα με την ένταση της κάκωσης, το κρανίο μπορεί να υποστεί κάταγμα σε ένα ή περισσότερα μέρη. Η αξονική τομογραφία θα δείξει με λεπτομέρειες την έκταση της βλάβης. Στην πλειονότητά τους, τα κατάγματα κρανίου δε χρειάζονται χειρουργική αντιμετώπιση. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις όπου θραύσματα του οστού ακουμπούν ή πιέζουν τον εγκέφαλο (εμπιεστικό κάταγμα) και ο ασθενής πρέπει να οδηγηθεί στο χειρουργείο. Σε άλλες πάλι περιπτώσεις μπορεί να υπάρχει ανοιχτή πληγή ακριβώς επάνω από το κάταγμα (επιπλεγμένο κάταγμα), και έτσι ο εγκέφαλος να έρχεται σε επαφή με το εξωτερικό περιβάλλον. Η κατάσταση αυτή ενέχει κινδύνους για μετάδοση λοίμωξης (μηνιγγίτιδα, απόστημα εγκεφάλου) και ο ασθενής μπορεί να πρέπει να χειρουργηθεί. Δύναται ακόμη κάτω από το κάταγμα να έχει σχηματιστεί κάποιο αιμάτωμα (επισκληρίδιο) που να χρειάζεται επείγουσα αντιμετώπιση.

Με τον όρο Διάσειση εννοούμε την κατάσταση εκείνη όπου ένας ασθενής μετά από κάκωση κεφαλής έχει απώλεια συνείδησης συνήθως για κάποια δευτερόλεπτα ή λίγα λεπτά. Στη συνέχεια ο ασθενής μπορεί να εμφανίζει πονοκέφαλο, ναυτία, έμετο ή και αμνησία για το γεγονός. Το χαρακτηριστικό της διάσεισης είναι ότι δεν υπάρχουν απεικονιστικά ευρήματα στην αξονική τομογραφία. Η διάγνωση βασίζεται εξ ολοκλήρου στο ιστορικό και την κλινική εξέταση και η θεραπεία είναι συντηρητική με βάση τα συμπτώματα.

Αντίθετα με τη διάσειση, ως θλάση ορίζεται η κάκωση εκείνη του εγκεφάλου που έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά στην αξονική τομογραφία. Συνήθως εμφανίζεται ως αιμορραγική βλάβη που μπορεί να περιβάλλεται από οίδημα. Συχνότερα εντοπίζεται στους μετωπιαίους και τους κροταφικούς λοβούς. Η συγκεκριμένη μορφή του κρανίου στις περιοχές αυτές ενισχύει τη δημιουργία θλάσεων όταν ο εγκέφαλος χτυπήσει με δύναμη πάνω στα οστά. Μπορεί να είναι μία ή πολλαπλές. Η κλινική εικόνα του ασθενούς είναι το σημαντικότερο κριτήριο για να επιλεγεί ο τρόπος αντιμετώπισης

Μετά από κρανιοεγκεφαλική κάκωση μπορεί να δημιουργηθεί ένα αιμάτωμα το οποίο ανάλογα με τη θέση που βρίσκεται μπορεί να ονομάζεται επισκληρίδιο, υποσκληρίδιο ή ενδοεγκεφαλικό. Επίσης πολλές φορές συναντάμε και τραυματική υπαραχνοειδή αιμορραγία. Η κλινική κατάσταση του ασθενούς, το επίπεδο συνείδησής του, το ιστορικό του, αλλά και το μέγεθος και η θέση του αιματώματος παίζουν σημαντικό ρόλο για τον καθορισμό της αντιμετώπισης.

Σε πολύ γενικές γραμμές μόνο μπορούμε να πούμε ότι η συντηρητική θεραπεία περιλαμβάνει την παρακολούθηση του ασθενούς από εξειδικευμένο προσωπικό για να διαπιστωθεί τυχόν μεταβολή στην κλινική του εικόνα. Πολλές φορές, η παρακολούθηση μόνο και η χορήγηση απλών αναλγητικών, μπορεί να είναι αρκετή και ο ασθενής να μη χρειαστεί περαιτέρω αντιμετώπιση. Σε συγκεκριμένες περιπτώσεις μπορεί ο ασθενής να πρέπει να διασωληνωθεί και να νοσηλευθεί σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) όταν το επίπεδο συνείδησής του είναι πολύ χαμηλό. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου ο Νευροχειρουργός πρέπει να μπορεί να παρακολουθεί την πίεση μέσα στον εγκέφαλο, οπότε τοποθετεί έναν καθετήρα μέτρησης της ενδοκράνιας πίεσης και με βάση αυτό λαμβάνονται αποφάσεις και τροποποιείται η θεραπεία. Όταν η ενδοκράνια πίεση είναι αυξημένη και δεν υποχωρεί με συντηρητικά μέσα, τότε υπάρχουν συγκεκριμένες ενδείξεις όπου ο Νευροχειρουργός μπορεί να διενεργήσει τη λεγόμενη αποσυμπιεστική κρανιεκτομία. Αυτή είναι μία επέμβαση διάσωσης του ασθενούς. Οι ενδείξεις, τα οφέλη, οι κίνδυνοι και οι πιθανές επιπλοκές αναλύονται στους συγγενείς του ασθενούς αναλυτικά ώστε να είναι πλήρως ενήμεροι για τη σοβαρότητα της κατάστασης.